Is de huidige toestand in IJsland onze toekomst?

In Nederland zijn de eigenaren van huizen hoofdelijk aansprakelijk voor het betalen van de hypotheek en wat nu als dat niet meer gaat. Lees dit bericht over de huidige toestand in IJsland.

In IJsland staat burgers het water aan de lippen
Van alle huiseigenaren in IJsland is bijna 40% volledig geruïneerd. Hun hypotheken vormen een dermate hoge persoonlijke last, dat eigenlijk alleen de schuldsanering overblijft. Die resulteert echter in jaren van genadeloos afzien en dat wil de bevolking uiteraard niet.

Boos
Terecht willen IJslanders het beste voor hun kinderen en daarom blijven ze boos op de banken. Van meet af aan heeft de bevolking zich verzet tegen de eenzijdige rekening die hen is opgedrongen. Protestbijeenkomsten waren en zijn aan de orde van de dag.

Barbertje moet hangen
De afgelopen week vormde het voorlopige hoogtepunt toen een felle protestmars tegen de banken plaatsvond, vergezeld van harde eisen aan de regering. De regering werd gesommeerd om bijna 2 miljard euro aan particuliere hypotheekschuld kwijt te schelden. De protesten waren zelfs heviger dan die voorafgingen aan het aftreden van toenmalig Minister-president Geir Ha Haarde in januari 2009. Deze oud-premier is inmiddels in staat van beschuldiging gesteld voor zijn rol in de crisis en dat is onterecht en beschadigend voor het eiland. Want het gedrag van mensen was in die tijd een rechtstreeks uitvloeisel van het financiële systeem en dus niet van bewust crimineel gedrag. Naar mijn overtuiging mag oud-premier Haarde niet gelijkgesteld worden met mensen als Madoff en soortgenoten.

Boos
Maar IJsland is boos en wil dat er iets met die boosheid gedaan wordt. Als door een horzel gestoken reageerde Hrafn Magnusson op de woede van de bevolking. Hij is Algemeen Directeur van de IJslandse Vereniging van Pensioenfondsen en wijst in felle bewoordingen op de gevolgen van het kwijtschelden van hypotheekschulden. Dan moet óók genoegen worden genomen met een dramatische verlaging van de pensioenen. Dus hypotheek kwijt, pensioen kwijt. Dat komt uiteraard omdat IJslandse pensioenfondsen van oudsher obligaties opkochten die door hypotheken werden gedekt. Destijds werd dat als een betrouwbare belegging gezien. Zelfs eentje die niet stuk kon.

Geen uitweg
Andermaal bewijst de precaire situatie waarin de IJslandse bevolking zich bevindt dat er geen enkelvoudige oplossing is voor landen die in een acute crisis terecht zijn gekomen. De enige optie is een landenfaillissement. Maar daar wil IJsland niet aan en dat is in Europa niet anders. Er is zoveel psychologische weerstand tegen zo’n stap dat het geen begaanbare weg is. Echter, het nadeel van andere oplossingen –ongeacht welke- is dat er altijd institutionele partijen zullen zijn die hun verlies moeten nemen. Het probleem dat dáár weer achter ligt is dat de rekening uiteindelijk toch bij gewone burgers terecht komt, linksom of rechtsom.

Onder druk wordt alles vloeibaar
De kans is niettemin groot dat de huidige regering van IJsland de druk van de bevolking niet zal kunnen -en misschien zelfs niet zal willen- weerstaan. Dan worden de lasten van de bevolking tegelijkertijd verlicht én verzwaard. Met als onmiddellijke gevolg dat IJsland alsnog – en dit keer definitief- failliet gaat.

bron: René Tissen