Het zwarte scenario voor de euro

Beleggers doen er goed aan in scenario's te denken. Wat gebeurt er als...? Hieronder gaan we in op wat volgens ons het doemscenario voor de Europese monetaire unie is. In onze visie is dit niet het meest waarschijnlijke scenario maar wellicht wel het scenario met de meest dramatische gevolgen voor Nederland.

Om als Nederland zijnde in het doemscenario van de euro verzeild te raken moet worden voldaan aan een tweetal criteria. Twee criteria overigens die ieder afzonderlijk niet heel onrealistisch lijken...


### CRITERIUM 1 ### Het vertrouwen in de Zuid-Europese landen keert niet terug

De reden dat de Europese monetaire unie Griekenland met noodleningen tegemoet heeft moeten komen is dat Griekenland zelf geen geld meer kon lenen. Althans, niet tegen wat sommigen als 'realistische rentetarieven' beschouwen.

De markt heeft dermate weinig vertrouwen in een succesvol ingrijpen door de Griekse overheid dat zij haar hoge rentetarieven aanrekent. Enkel deze rentebetalingen zouden Griekenland steeds dichter bij de afgrond hebben gebracht. En haar uiteindelijk in de afgrond hebben geduwd met alle gevolgen van dien.

Grote vraag is nu of de markt binnen afzienbare tijd weer voldoende vertrouwen krijgt in Griekenland. En dus eigenlijk of de markt weer bereid is Griekenland tegen een 'redelijk' rentetarief gelden te lenen. Griekenland zal namelijk ook de komende jaren heel regelmatig geld moeten lenen, al is het alleen maar om bestaande schulden te herfinancieren.

Eigenlijk gaat het dus nog steeds om de vraag of de markt er al dan niet vertrouwen in heeft dat Griekenland tijdig haar begroting op orde kan krijgen. Zo niet - en dat is helemaal niet zo onwaarschijnlijk - dan zal Europa ook bij het herfinancieren van de Griekse schulden opnieuw een rol moeten spelen. Nederland incluis.

De uiteindelijke betalingsverplichting voor de Griekse staatsschuld verschuift zo langzaam maar zeker van Griekenland naar de andere landen in de Europese Unie. En het lijkt een kwestie van tijd voordat landen als Spanje Griekenland zullen volgen: recent werd de kredietwaardigheid van Spanje neerwaarts bijgesteld en de rente die Spanje op haar schulden moet betalen bereikt de laatste weken telkens nieuwe hoogtepunten...


### CRITERIUM 2 ### Nederland houdt voet bij stuk en blijft deel uitmaken van de euro

Wanneer criterium 1 plaatsheeft, verschuift de uiteindelijke betalingsverplichting van Europese landen die door de markt niet meer serieus genomen worden steeds meer naar de andere eurolanden. Zo bezien wordt ook Nederland meer en meer een financier en borgsteller van schulden van allerlei Zuid-Europese landen, die zich al dan niet middels bedrog bij de euro hebben weten te voegen.

Uiteindelijk komen in dit doemscenario de Noord-Europese landen vrijwel volledig borg te staan voor de schulden van de Zuid-Europese landen. En kunnen zij daarnaast jaarlijks ook nog eens vele miljarden 'extra subsidies' richting Zuid-Europa overboeken vanwege de verschillen in productiviteit tussen Noord- en Zuid-Europa. Op deze wijze worden de financieel relatief gezonde landen als Nederland langzaam maar zeker mee het ravijn ingetrokken.

Heel waarschijnlijk is bovenstaande situatie echter niet. Waarschijnlijker is dat bepaalde landen, waaronder Nederland, vroeg of laat zullen inzien dat een monetaire unie zonder politieke unie eigenlijk onhoudbaar is. En zij uiteindelijk misschien zelfs - al dan niet met een aantal andere landen tezamen - zullen besluiten uit de euro te stappen. Of, en dat kan natuurlijk ook, landen als Griekenland, Spanje, en Portugal krijgen hun zaken toch nog tijdig weer op de rails.